Για το περιστατικό με τον Πατμανίδη στον ΟΑΕΔ έχουν γραφτεί και έχουν ειπωθεί πολλά. Από κλασικές και αναμενόμενες ερμηνείες ψυχοκοινωνικών προσεγγίσεων μέχρι υστερικές προειδοποιήσεις για επερχόμενη κοινωνική καταστροφή. Όλα αυτά δεν κάνουν όμως τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από το να αναπαράγουν έναν λόγο δημιουργίας κλίματος , ιδεολογικής σύγχυσης και εννοιολογικού αχταρμά. Μια ενδιαφέρουσα "ανάλυση" που διάβασα είναι της/του (εδώ) . Διαβάστε την.
Από την μεριά μου θα ήθελα να μείνω σε αυτό το σημείο: στον υποβόσκοντα ολοκληρωτικό χαρακτήρα αυτών των μορφών της δημόσιας/ιδιωτικής αντίδρασης. Όταν λέω ολοκληρωτικό χαρακτήρα, εννοώ την αλληλεπίδραση της ατομικής με την δημόσια ζωή με μορφές που τίθενται ως διακριτές και αποστασιοποιημένες μεταξύ τους. Η μια είναι σε απόσταση από την άλλη και σε καμιά περίπτωση δεν αλληλοεπηρεάζονται, αλλά μόνο αλληλεπιδρούν. Είναι δηλαδή δύο σφαίρες που όταν αλληλεπιδρούν, συγκρούονται και όταν συγκρούονται σπάνε (σαν γυάλινες σφαίρες, άλλωστε ο υλικός χαρακτηρισμός των κοινωνικών σχέσεων, ως εύθραυστες, στην γυάλινη υλικότητά τους παραπέμπει).
Άρα έχουμε να κάνουμε με αυτές τις δύο γυάλινες σφαίρες: δημόσια και ιδιωτική. Με όρους ολοκληρωτισμού: η κοινωνία και το εκάστοτε εγώ. Οι ολοκληρωτικές δυνάμεις που ενεργούν στην μία περίπτωση είναι όλοι εναντίων του ενός και στην άλλη ο ένας εναντίων όλων. Στην περίπτωση του Πατμανίδη παρουσιάζεται σαν να υπάρχει (και ίσως να υπάρχει σε έναν βαθμό) μια εσωτερικευμένη διεργασία καθολικού αποκλεισμού που επιβάλλεται από τους άλλους, τους άλλους που ενώνονται δημιουργώντας μια αόριστη συνάθροιση, την κοινωνία. Αυτή η διεργασία έχει δύο πλευρές με μία ουσία: αλληλοαποκλεισμός και αλληλοεπιβολή. Ο καθένας καλείται να αντιμετωπίσει το τέρας-κοινωνία και η κοινωνία καλείται να αντιμετωπίσει το κάθε τέρας-άτομο.
Οι δυνάμεις που ενεργούν είναι ξεκάθαρες: από την μία όσοι κατέχουν τους μηχανισμούς αντιπροσώπευσης και "μορφοποίησης" της κοινωνίας μπορούν να την στρέψουν ενάντια σε ό,τι θεωρηθεί τέρας εχθρικό και από την άλλη την καλλιέργεια αισθήματος απομόνωσης και αδυναμίας κοινωνικής δράσης. Το άτομο δηλαδή αντί να είναι μέρος ενός πολύμορφου όλου στο οποίο συμμετέχει γίνεται σώμα ξένο και εχθρικό σε ένα ομοιόμορφο και ισοπεδωμένο όλο.
Αυτός ο διπλός εγκλωβισμός των ατόμων κάποιους τους βολεύει. Μπορούμε να φανταστούμε ποιους;
Από την μεριά μου θα ήθελα να μείνω σε αυτό το σημείο: στον υποβόσκοντα ολοκληρωτικό χαρακτήρα αυτών των μορφών της δημόσιας/ιδιωτικής αντίδρασης. Όταν λέω ολοκληρωτικό χαρακτήρα, εννοώ την αλληλεπίδραση της ατομικής με την δημόσια ζωή με μορφές που τίθενται ως διακριτές και αποστασιοποιημένες μεταξύ τους. Η μια είναι σε απόσταση από την άλλη και σε καμιά περίπτωση δεν αλληλοεπηρεάζονται, αλλά μόνο αλληλεπιδρούν. Είναι δηλαδή δύο σφαίρες που όταν αλληλεπιδρούν, συγκρούονται και όταν συγκρούονται σπάνε (σαν γυάλινες σφαίρες, άλλωστε ο υλικός χαρακτηρισμός των κοινωνικών σχέσεων, ως εύθραυστες, στην γυάλινη υλικότητά τους παραπέμπει).
Άρα έχουμε να κάνουμε με αυτές τις δύο γυάλινες σφαίρες: δημόσια και ιδιωτική. Με όρους ολοκληρωτισμού: η κοινωνία και το εκάστοτε εγώ. Οι ολοκληρωτικές δυνάμεις που ενεργούν στην μία περίπτωση είναι όλοι εναντίων του ενός και στην άλλη ο ένας εναντίων όλων. Στην περίπτωση του Πατμανίδη παρουσιάζεται σαν να υπάρχει (και ίσως να υπάρχει σε έναν βαθμό) μια εσωτερικευμένη διεργασία καθολικού αποκλεισμού που επιβάλλεται από τους άλλους, τους άλλους που ενώνονται δημιουργώντας μια αόριστη συνάθροιση, την κοινωνία. Αυτή η διεργασία έχει δύο πλευρές με μία ουσία: αλληλοαποκλεισμός και αλληλοεπιβολή. Ο καθένας καλείται να αντιμετωπίσει το τέρας-κοινωνία και η κοινωνία καλείται να αντιμετωπίσει το κάθε τέρας-άτομο.
Οι δυνάμεις που ενεργούν είναι ξεκάθαρες: από την μία όσοι κατέχουν τους μηχανισμούς αντιπροσώπευσης και "μορφοποίησης" της κοινωνίας μπορούν να την στρέψουν ενάντια σε ό,τι θεωρηθεί τέρας εχθρικό και από την άλλη την καλλιέργεια αισθήματος απομόνωσης και αδυναμίας κοινωνικής δράσης. Το άτομο δηλαδή αντί να είναι μέρος ενός πολύμορφου όλου στο οποίο συμμετέχει γίνεται σώμα ξένο και εχθρικό σε ένα ομοιόμορφο και ισοπεδωμένο όλο.
Αυτός ο διπλός εγκλωβισμός των ατόμων κάποιους τους βολεύει. Μπορούμε να φανταστούμε ποιους;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου