Νο τοκ;

Θεωρώ ότι είναι ένα σχετικά καλό άρθρο που παρουσιάζει κάποιες από τις διαφορές στους οικονομικούς κανόνες του καπιταλισμού και των συστημάτων στα ισλαμιστικά κράτη. Το αναδημοσιεύω ως συμπλήρωμα κάποιων σημείων στο Αλλάχ δολάρ! Μετά από όλα αυτά, πως να μην είναι όλοι αυτοί οι ισλαμιστές τρομοκράτες; (Μην παρεξηγηθώ όμως: ο ισλαμισμός δεν αποτελεί κανέναν σοσιαλισμό, είναι και αυτός ταξικό σύστημα... ).

Το ισλαμικό «πρότυπο» αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης

Η απουσία τόκων «θωράκισε» τα οικονομικά συστήματα των ισλαμικών χωρών.

Σε μία εποχή που όλες οι μοντέρνες οικονομίες στενάζουν κάτω από τη θύελλα της οικονομικής κρίσης, ένα μοντέλο που μέχρι πρότινος θεωρούνταν ως αναχρονιστικό φαίνεται ικανό να επιβιώσει: ο λόγος για τα οικονομικά συστήματα των ισλαμικών χωρών.

Η βασική διαφορά ανάμεσα στο ισλαμικό και το δυτικό σύστημα είναι ουσιαστικά η απουσία του χαρακτηριστικού που θεωρούνταν παραδοσιακά ως το «κύριο όπλο» των δυτικών οικονομιών: οι τόκοι. Το Ισλάμ απαγορεύει την ύπαρξη και εκμετάλλευση τόκων.

Αν και εκ πρώτης όψεως κάτι τέτοιο φαντάζει ως τροχοπέδη, πλέον κάποιοι αναλυτές διαφωνούν: «οι μεγαλύτερες ισλαμικές τράπεζες πλέον βρίσκονται σε μια πολύ σταθερότερη θέση από ότι οι μεγαλύτερες αμερικανικές» είπε σχετικά σε συνέντευξή της προς το ρωσικό πρακτορείο Bigness.ru η αναλύτρια Ζαρίνα Σαΐντοβα, της Finnam Investment Company.

Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του ισλαμικού συστήματος, που το διαφοροποιεί από το αντίστοιχο δυτικό, είναι η ισότητα: η ισλαμική οικονομία δε βασίζεται στην αρχή της επίτευξης του μεγαλύτερου δυνατού κέρδους: το χρήμα θεωρείται ως μέσον ανταλλαγής «πραγματικών» προϊόντων, όχι σαν κάτι του οποίου η διαχείριση/ εκμετάλλευση (μέσω των τόκων και των περίπλοκων επενδυτικών προγραμμάτων) μπορεί να οδηγήσει σε επίτευξη οικονομικής ευημερίας. Στο ισλαμικό σύστημα, το χρήμα χρησιμοποιείται για να διευκολύνει την κυκλοφορία «απτών» προϊόντων και υπηρεσιών, κάτι το οποίο ευνοεί και αναζωογονεί μια παραγωγική οικονομία- σε καμία περίπτωση δεν παρατηρείται η αποστασιοποίηση από την «πραγματική οικονομία» που παρατηρήθηκε στο δυτικό κόσμο. Επίσης αφήνει εκτός ολόκληρο το οικοδόμημα των περίπλοκων οικονομικών υπολογισμών/ υποθέσεων και ρίσκων που αποτελεί στοιχείο «εκ των ουκ άνευ» της Δύσης: η Σαρία απαγορεύει την αβεβαιότητα ή την ασάφεια στα συμβόλαια ή την απόκρυψη πληροφοριών, ενώ παράλληλα επιτάσσει το «παιχνίδι εκ του ασφαλούς» - οι τράπεζες διαφυλάσσουν τα κεφάλαιά τους αντί να τα χρησιμοποιούν με σκοπό την επίτευξη αστρονομικών κερδών. Όσον αφορά τις υπηρεσίες υποθηκών, στο ισλαμικό μοντέλο υπαγορεύει τα εξής: η τράπεζα και ο πελάτης συμφωνούν σε συγκεκριμένο ύψος δανείου, περίοδο αποπληρωμής και την τελική τιμή του ακινήτου πριν ο πελάτης πάρει τα χρήματα. Αν ο πελάτης δεν μπορεί να αποπληρώσει το ακίνητο, τότε αυτό θα μπει σε δημοπρασία και τα κέρδη θα μοιραστούν ανάμεσα στην τράπεζα και αυτόν. Κατ' επέκτασιν, και οι δύο πλευρές φέρουν ευθύνες- κάτι το οποίο αποτελεί άλλωστε γενικότερο χαρακτηριστικό του ισλαμικού συστήματος. Δεν είναι τυχαίο πως άλλωστε πως κάποιοι δυτικοί αναλυτές έχουν αρχίσει να υιοθετούν τέτοιες απόψεις: κατά τον καθηγητή Κένεθ Ρόγκοφ του πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, «σε έναν ιδεατό κόσμο, η ισότητα όσον αφορά τους δανεισμούς και οι άμεσες επενδύσεις θα έπαιζαν έναν πολύ σημαντικό ρόλο [στη λειτουργία της οικονομίας]».

Σχετικά με τον κοινωνικό ρόλο των οικονομικών ιδρυμάτων, η Σαρία επιτάσσει πως είναι υποχρέωσή τους να συνεισφέρουν στην κοινωνική πρόοδο: οικονομικά μεταφράζεται ως συνεχή παροχή (ατόκων) κεφαλαίων με σκοπό την ανάπτυξη του κοινωνικού συνόλου, ενώ ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στο θέμα της αποταμίευσης με σκοπό την εξασφάλιση της συνταξιοδότησης.

«Αξίζει να σημειωθεί πως τα χρέη που επιβαρύνουν τις μεγαλύτερες ισλαμικές τράπεζες…είναι πολύ μικρότερα από ότι τα αντίστοιχα των αμερικανικών» συμπλήρωσε η κ. Σαΐντοβα.

Αυτό φυσικά δε σημαίνει πως ο ισλαμικός κόσμος έχει μείνει ανεπηρέαστος από την οικονομική κρίση. Πολλές από τις χώρες που τον αποτελούν βασίζονται στις εξαγωγές πετρελαίου για τη λειτουργία της οικονομίας τους, και οι διακυμάνσεις στις τιμές είχαν τις επιπτώσεις τους- ενώ σημαντικά πλήγματα επέφεραν στις εν λόγω οικονομίες και οι μαζικές περικοπές θέσεων εργασίας, ένα φαινόμενο το οποίο παρατηρήθηκε σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, σε καμιά περίπτωση οι ζημιές δεν ήταν αντίστοιχες αυτών που σημειώθηκαν στη Δύση.

www.kathimerini.grμε πληροφορίες από Pravda.ru, Sunday's Zaman, islameconomic.com, bigness.ru

to be or not debate

Σε αντίθεση με το προηγούμενο ποστ, εδώ θα αναφερθώ στο χτεσινό debate.
Ακούω συνέχεια ότι χτες δεν ειπώθηκε τίποτα καινούριο, δεν εκτέθηκε κάποιο πρόγραμμα, ή κάποιο όραμα... γενικά ότι ο καθένας έκανε έναν ολιγόλεπτο μονόλογο και σηκώθηκε μετά και έφυγε.
Όλοι εκεί μέσα, μηδενός εξαιρουμένου, ως εκφραστές του αστικού κράτους, φυσικό είναι να περιορίζονται στα πολύ βασικά τους ιδεολογικά "προϊόντα". Με αυτά θα προσπαθήσουν να πείσουν το "εκλογικό σώμα" να εκλέξει έναν από τους υποψήφιους, για να νομιμοποιηθούν οι μετέπειτα πολιτικές επιλογές, που δεν είναι άλλες από το να δώσουν τόπο και χώρο στο να υλοποιηθεί το πρόγραμμα του κεφαλαίου.
Προσπαθούν να πείσουν γιατί έτσι λειτουργεί θεσμικά το κράτος, το οποίο είναι ιστορικά δημιουργημένο από τον ταξικό ανταγωνισμό και που οι κοινωνικοί αγώνες το πίεζαν να λειτουργεί όλο και πιο "δημοκρατικά"... μέχρι κάποια περίοδο. Τον τελευταίο καιρό, αναφέρομαι στην Ελλάδα, η τόση δημοσιοποίηση όλων των σκανδάλων εκεί θέλει να στοχεύσει: στο να γίνει κατανοητό, ότι όλο αυτό περί κράτους και δημοκρατίας είναι ένα θέατρο που το παίζουν, αναγκαστικά, γιατί είναι περιορισμένοι από θεσμικής άποψης... αλλά οι θεσμοί δεν είναι κάτι το παγιωμένο: ανά πάσα στιγμή ψηφίζονται νόμοι που μπορεί να προωθούν την ανελευθερία, την αυθαιρεσία, την ωμή κυριαρχία ή ίσως την ισότητα, πνευματική ή και υλική: είναι θέμα κοινωνικών συσχετισμών στο προς τα που θα γύρει η πλάστιγγα.
Η επίθεση των κυρίαρχων στο να γύρει η πλάστιγγα προς το μέρος τους έχει ξεκινήσει αρκετό καιρό τώρα και ένα-ένα τα προπύργια των κοινωνικών κεκτημένων πέφτουν. Αλλά είναι μια σχετικά αργή διαδικασία και γίνεται σιγά-σιγά γιατί οι ξαφνικές θεσμικές αλλαγές παραπέμπουν σε πραξικοπήματα και χούντες: αλλά αυτό θα οδηγούσε, μάλλον, σε άγρια αντεπίθεση και κοινωνικό ξεσηκωμό από τα κοινωνικά κινήματα. Οπότε λάου-λάου... και κάποια στιγμή...
Έτσι και στο debate: θα ειπωθούν όσα είναι να ειπωθούν για να κρατιούνται τα πράματα μέσα σε ένα πλαίσιο νομιμοφάνειας... και φυσικά για να δημιουργείται μια εσκεμμένη απόσταση από την πραγματικότητα.

debate or not to be

Δεν θα αναφερθώ στο debate που έγινε χτες. Θα αναφερθώ στην λέξη debate και στην αποτυχημένη απόδοσή της στα ελληνικά ως "τηλεμαχία".

Αρχικά debate στην αγγλική καθομιλουμένη είναι ο πάσης φύσεως διάλογος, είτε με την έννοια της αντιπαράθεσης είτε με την έννοια της συν-αναζήτησης. Επίσης το debate δεν ορίζει την μορφή του διαλόγου. Αυτός μπορεί να γίνεται είτε με την επιτόπια φυσική παρουσία των συν-διαλεγόμενων είτε από απόσταση.
Ερχόμενος στην ελληνική "τηλεμαχία" δεν έχω να παρατηρήσω τίποτα άλλο από ότι είναι αποδοσμένη από συγκεκριμένο κύκλο: των τηλεοπτικό. Αν θυμάμαι καλά, το ξεκίνησε ο ΣΚΑΪ (ο ίδιος που αναζητάει τους μεγάλους Έλληνες) και τελικά αρχίζουν και την υιοθετούν και πολλοί άλλοι.
Στην τηλεμαχία όμως δύο είναι τα χαρακτηριστικά: 1) ο διάλογος είναι τηλέ-, δηλαδή από απόσταση και 2) είναι -μαχία, δηλαδή αντιπαράθεση. Είναι δηλαδή τα δύο χαρακτηριστικά των ΜΜΕ. Τηλέ και μαχία (το πρώτο ως μέσο, το δεύτερο ως οπτική καθήλωση). Με λίγα λόγια η απόδοση αυτή του debate ενέχει σίγουρα τον σκοπό να προσδώσει συγκεκριμένο χαρακτήρα στον ανθρώπινο διάλογο. Αφενός τηλέ- και διαμεσολαβημένος και αφετέρου -μαχία και αιώνια αντιδρατικός...
Καταλήγω: ακόμα και οι αποδόσεις λέξεων από γλώσσα σε γλώσσα, δεν είναι τόσο αθώες...

Αλλάχ δολάρ!

Διαβάστε πρώτα (εδώ).

Θα ξεκινήσω με μια αναφορά στον Οριενταλισμό, όρο που ο Said έδωσε σε μια ιστορική διαδικασία ομογενοποίησης ολόκληρων ετερογενών περιοχών της Ανατολής. Χαρακτηριστικά λέει: ο Οριενταλισμός δεν είναι παρά ένα σύνολο ψεμάτων και μύθων που, αν έπρεπε να ειπωθεί η αλήθεια για αυτούς, απλώς θα εξανεμιζόταν….και ο Οριενταλισμός έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία ως σημείο της ευρωατλαντικής κυριαρχίας πάνω στην Ανατολή από ό,τι ως λόγος αλήθειας σχετικά με την Ανατολή. Λίγο παρακάτω καταλήγει: Ο Οριενταλισμός δεν είναι μια ευρωπαϊκή αεροφαντασία σχετικά με την Ανατολή, αλλά ένα δημιουργημένο σώμα θεωρίας και πρακτικής στο οποίο, για πολλές γενιές, έχουν γίνει σοβαρές υλικές επενδύσεις.

Το δημιουργημένο σώμα θεωρίας που λέει ο Said, εγώ θα το έλεγα απλώς ιδεολογία. Οι δυτικοί δηλαδή έχουν δημιουργήσει μια ιδεολογία γύρω από το θέμα της Ανατολής για να μπορέσουν να υλοποιήσουν την κυριαρχία (αυτό σημαίνει η υλική επένδυση) τους, που έχει μεγάλη ιστορία: μπαχάρια, φυτείες, δούλοι …

Στις μέρες μας, η «σύγκρουση των πολιτισμών», η θεωρία του προσφάτως αποθανόντα Χάντιγκτον, είναι η ιδεολογία που θα στήριζε (μάλλον στηρίζει) την προσπάθεια πραγματοποίησης μιας νέας αποικιοκρατίας. Θυμάστε μετά την πτώση του «υπαρκτού σοσιαλισμού»; Η δύση θεώρησε ότι ο κόσμος της ανήκει. Για την ακρίβεια όχι η δύση, αλλά τα αφεντικά της δύσης, τα οποία έπρεπε να πείσουν με κάποιον τρόπο τους υποτελείς τους ότι ο πόλεμος (πολλοί μάλλον) που θα άνοιγε δεν θα αφορούσε την κυριαρχία. Κάπως αλλιώς έπρεπε να ονομαστεί η πολεμική διαμάχη. Και το βρήκαν: είναι ο πολιτισμός διάολε που μας φέρνει σε αντιπαλότητα. Ο ορθολογισμός ενάντια στον ανορθολογισμό. Η δημοκρατία ενάντια στα ανελεύθερα καθεστώτα. Η σεξουαλική ελευθερία ενάντια στην σεξουαλική κακοποίηση. Η δικαιοσύνη ενάντια στην αυθαιρεσία. Και φυσικά, η τάξη ενάντια στην τρομοκρατία.

Σε γενικές γραμμές όμως και παρά το πείσμα των αφεντικών να μας πείσουν, η μόνη αντιπαλότητα που μπορεί να δει κάποιος ανάμεσα στους δυτικούς και στους ανατολικούς είναι σε αυτό: ελεύθερη αγορά ενάντια στην κοινοτική ιδιοκτησία. Κι όμως, κάποιοι αρνήθηκαν να ανοίξουν τις αγορές τους στην επέλαση του νέο-φιλευλεθερισμού. Δείτε τον τελευταίο καιρό για παράδειγμα με το πετρέλαιο: ο έλεγχός του από τον ΟΠΕΚ και από εθνικούς-δημόσιους φορείς είναι το χειρότερο και το μισητότερο πράγμα για τον νέο-φιλευλεθερισμό.

Επιστρέφοντας στον Μανδραβέλη, μετά από αυτή τη μικρή και πολύ γενική απόδοση της κατάστασης, δεν μπορούμε να τον κατηγορήσουμε για τίποτα άλλο παρά μόνο για «εφαρμοσμένη ιδεολογία» της δυτικής κυριαρχίας (ή αλλιώς: η ανωτερότητα του δυτικού πολιτισμού!!!).

Η ιδεολογία αυτή είναι διπλής κατεύθυνσης: με τον ίδιο τρόπο που ομογενοποιείται το «οι Άλλοι» ομογενοποιείται και το «Εμείς».

Εμείς οι δυτικοί λέει ο Μανδραβέλης, τσουβαλιάζοντας φασίστες με αριστερούς. Διαγράφοντας ολόκληρες περιόδους φανατισμών, μαυρίλας και ανελευθερίας. Εμείς οι δυτικοί, λέει, βάζοντας στον ίδιο όρο όλα τα παράγωγα ενός, όχι και πολύ ομοιογενούς, πολιτισμού, του δυτικού.

Αλλά ας παρακολουθήσουμε την ανωτερότητα του Μανδραβέλη σε σχέση με τον Αμπντουλάχ.

Αφού, λοιπόν, λέει ο Μανδραβέλης, υπήρξε αυθαιρεσία ενός αστυνομικού στο συμβάν του Κορανίου, αυτός κανονικά θα έπρεπε να τιμωρηθεί για καταστροφή ξένης περιουσίας, όχι για το αν έσχισε ένα χαρτί που κάποιοι θεωρούν ότι είχε θεόπνευστα λόγια γραμμένα.

Με άλλο λόγια, ο Αμπντουλάχ στεναχωριέται για αυτό που γράφει το χαρτί, ενώ ο Μανδραβέλης στεναχωριέται για το ίδιο το χαρτί.

Αλλά. είναι η ίδια ιερότητα (θυμηθείτε τις αντιδράσεις για τις σπασμένες βιτρίνες του Δεκέμβρη) η μία εστιασμένη στον ιδεαλισμό και η άλλη στον υλισμό. Κατά τον Μανδραβέλιο πολιτισμό η ιεροσυλία δεν είναι η προσβολή των πεποιθήσεων αλλά η προσβολή της ιδιοκτησίας. Όπως και να έχει, και τα δύο είναι ο κλασικός Καντιανός ορισμός της ετερονομίας.

Αλλά η ανωτερότητα πάει πιο μακριά: οι ανατολίτες έχουν ως ιερό το κοράνι, ενώ οι δυτικοί έχουν ως ιερό τον ίδιο τον άνθρωπο. Αλλά ας μας απαντήσει ο Μανδραβέλης: αφού είναι ιερός ο άνθρωπος γιατί ο πολιτισμός ΜΑΣ έχει τόσες μηχανές θανάτου και καταπίεσης; Ας μας απαντήσει πόσο ιεροί είναι όλοι αυτοί οι φονευμένοι από τις δυτικές πολεμικές επιχειρήσεις;

Ο δυτικός πολιτισμός, όπως κάθε πολιτισμός της καταπίεσης, δημιουργεί μορφές θεσμών που να τίθενται οι ίδιοι οι θεσμοί ως εξωτερικοί από την κοινωνία (όπως καλά μας το έδειξε ο Καστοριάδης). Ιστορικά, η πιο δυνατή τέτοια μορφή ήταν η επιβολή από κάποιον θεό. Μετά ήρθε ο καπιταλισμός και έθεσε σαν εξωτερική λειτουργία της κοινωνίας το ΚΕΡΔΟΣ και την ΑΝΑΠΤΥΞΗ. Το κέρδος και η ανάπτυξη είναι το άβατο, το ιερό, η ψυχή του δυτικού καπιταλισμού. Ο δυτικός πολιτισμός, κατά τον Μανδραβέλη, σέβεται περισσότερο τους ανθρώπους από τα ιερά. Αλλά πόσο αληθεύει αυτό, όταν καταμεσής της κρίσης, εις το όνομα του κέρδους και της ανάπτυξης, γίνονται όσα γίνονται εις βάρος όλων των εργατών (ή μήπως δεν είναι άνθρωποι αυτοί; Μπορεί και όχι).

Για να κλείνω: οι μεταναστεύσεις στις οποίες αναφέρεται ο Μανδραβέλης είχαν, οι περισσότερες, ως αιτίες κλιματικές αιτίες. Σήμερα είναι οικονομικές (και κλιματικές βέβαια, αλλά συσχετισμένες με την οικονομική δραστηριότητα του καπιταλισμού). Όσοι μεταναστεύουν, το κάνουν γιατί ο καπιταλισμός το επιβάλει. Είναι ακόμα μια εσωτερική αντίφαση του καπιταλισμού: δημιουργεί συνθήκες απόλυτης μετανάστευσης ενώ χρειάζεται ένα πολύ μικρό μέρος.

Όπως και να έχει πάντως: αν θέλουμε να θεωρηθούμε ως δυτικοί, με την έννοια που δίνει ο Μανδραβέλης, θα πρέπει να γίνουμε προσβλητικοί στις πεποιθήσεις του δυτικού καπιταλισμού: να προσβάλουμε, πρακτικά, την ιερότητά του. Το κέρδος, την ιδιοκτησία και φυσικά την πανοπλία αυτών: τον κρατικό μηχανισμό.

Στον Αγ. Παντελεήμονα

Θυμάστε την παραπροχθεσινή πορεία των μεταναστών-προλετάριων στο κέντρο της Αθήνας; Ποιος τους είδε και δεν φοβήθηκε. Ποιος είδε τους κολασμένους και δεν τους φοβήθηκε!!!

Δείτε αυτό το άρθρο (εδώ). Ο Παπαχελάς (και ο κάθε Παπαχελάς) μετατρέπουν την αντίδραση των κολασμένων στην καταπίεση που δέχονται σε φανατισμό.
Ο κλασικός ρατσισμός του Παπαχελά (και του κάθε Παπαχελά), που θεωρεί ότι μια κοινωνική εξέγερση (των μουσουλμάνων μεταναστών) θα μπορούσε να προκληθεί ακόμα και από μια φήμη (!!!) γιατί προφανώς όλοι αυτοί οι μουσουλμάνοι δεν μπορεί να είναι παρά μόνο ανορθολογικοί, μυστικιστές και φυσικά, τρομοκράτες.
Δείτε το βίντεο.


Σε αυτό που ρωτάει ο Παπαχελάς στο άρθρο του (ο τονισμός δικός μου):

Κάποια στιγμή πρέπει να συζητήσουμε ανοιχτά τι ανεχόμαστε και τι όχι ως κοινωνία (εννοεί ως κράτος), πού είναι τα όριά μας και πώς θα πορευθούμε στους δύσκολους καιρούς που έρχονται όταν η επιδείνωση της ανεργίας θα φουντώνει τις σπίθες του εξτρεμισμού, δεξιά και αριστερά.

δεν μπορεί να απαντήσει κανείς παρά μόνο στο πλαίσιο: το κράτος ήταν, είναι και θα είναι ο μεγάλος εχθρός της προλεταριακής τάξης (προλεταριακής όχι μόνο από οικονομική σκοπιά). Το κράτος γεννήθηκε, εξελίχθηκε και αποτελεί συνιστώσα της ταξικής πάλης. Το κράτος υπάρχει μόνο και μόνο για να κυριαρχεί μια χούφτα ανθρώπων πάνω σε άλλους.
Και φυσικά μέρος του κράτους είναι και η ασφαληταρία και η μπατσομπασταρδία: δείτε στο βίντεο με τι τρόπο επιχείρησαν τα τάγματα ασφαλείας... είναι σαν να έδωσε ο αφέντης σινιάλο για να βγουν τα κωλόπαιδά του στην γύρα και να δείξουν ότι αυτοί κάνουν κουμάντο. Κουμάντο φυσικά εν ονόματι της 'κοινωνικής ειρήνης' και της 'κοινωνικής τάξης'.

Promissory Notes

Προτεινόμενο κείμενο (εδώ).

Προσεχώς θα ακολουθήσει και η μετάφρασή του...

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΤΣΟΜΣΚΥ & ΦΟΥΚΩ ΠΑΝΩ ΣΤΟΝ ΑΝΑΡΧΟ-ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΜΟ

Μουσ βιεσ Γουεσ

Αναρωτιέμαι, τελικά ποιος κρύβει περισσότερα;

Οι μουσουλμάνοι ή δυτικοί;

Αυτοί που δείχνουν τα μάτια, δηλάδή "τον καθρέφτη της ψυχής" (ή να το θέσω πιο "ορθολογικά¨το όργανο της συναισθηματικής έκφρασης), ενώ κρύβουν όλα τα άλλα, ή αυτοί που κρύβουν τα μάτια και δείχνουν όλα τα άλλα;

Oh God...

Οι εποχές και οι ιδεολογίες των εποχών καθορίζουν, πέρα από όλα τα άλλα και τον τόπο στον οποίο βρίσκεται, κατοικεί ή είναι παρόν ο θεός. Από το παιδικό "ο θεός κατοικεί στα σύννεφα" μέχρι το αρτηριοσκληρωτικό "ο θεός είναι παντού".

Έχω εκφράσει, σε συζητήσεις με φίλους, αρκετές φορές την άποψή μου για την θρησκεία. Η θρησκεία είναι μια απόπειρα κατευνασμού της έντασης των υπαρξιακών αναζητήσεων του ανθρώπου. Είναι μια απόπειρα απάντησης σε ερωτήματα (αναπάντητα) που πηγάζουν από την μη-κατανόηση του κόσμου. Είναι μια απόπειρα νοηματοδότησης και αξιοδότησης της ίδιας της ζωής. Και επειδή η ζωή του ανθρώπου περνάει (αναγκαστικά) μέσα από την κοινωνικότητά του, η θρησκεία είναι σε ένα τελικό επίπεδο μια πολιτική απόπειρα ύφανσης κοινωνικών σχέσεων.
Αρχικά ο διαχωρισμός της θρησκευτικότητας από την θρησκεία, θεωρώ, είναι σημαντικός: η θρησκευτικότητα είναι η ατομική βίωση της υπαρξιακής αναζήτησης, ενώ η θρησκεία είναι η κοινωνικά αρθρωμένη (μάλλον από κάποιο μέρος της κοινωνίας) κοσμοθεώρηση.
Αλλά όπως σχεδόν πάντα, όπως για παράδειγμα ο καπιταλισμός ιδιοποιείται σαν δικό του και μόνο δικό του χαρακτηριστικό την εργασία ή την ύπαρξη αγοράς, έτσι και η εξουσιαστική θρησκεία ιδιοποιείται την πηγαία ανθρώπινη υπαρξιακή αναζήτηση. Οπότε, αυτό που λένε θρησκευτικότητα δεν είναι τίποτα άλλο από την ίδια την ανθρώπινη υπαρξιακή αναζήτηση.
Πριν προσχωρήσω θα ήθελα να πω ότι η θρησκεία πατώντας στο δεδομένο της ανθρώπινης ανάγκης για αναζήτηση, θέτει τις κατευθύνσεις της αναζήτησης με τέτοιο τρόπο που η ίδια η άρθρωση του ερωτήματος της αναζήτησης οδηγεί σε δεδομένη απάντηση. Με αυτόν τον τρόπο η υπαρξιακή αναζήτηση ντύνεται με τον μανδύα των όρων που θέτει η θρησκεία. Με άλλα λόγια οι απαντήσεις της θρησκείας χαράζουν τους επιτρεπόμενους χώρους της αναζήτησης και η κάθε αναζήτηση δεν μπορεί παρά να κινείται μέσα σε αυτούς τους χώρους.
Απαντήσεις όμως, ευτυχώς ή δυστυχώς, υπάρχουν και από μια άλλη οπτική: την λογική. Η λογική έχει ένα χαρακτηριστικό: κάνει ρητά τα άρρητα. Ρητά με την έννοια ότι κάτι μπορεί να τεθεί ως σκεπτέο, να διερευνηθεί, να φωτιστεί (να κι ένας όρος του διαφωτισμού). Ρητά με την έννοια ότι κάτι μπορεί να συσχετιστεί με κάτι άλλο, με κάτι ήδη ρητά συσχετισμένο με άλλα.
Αλλά μπορούν να γίνουν ρητά όσα συναισθάνεται ένας άνθρωπος κατά την αναζήτησή του; Ή στην τελική, είναι αναγκαίο να απαντήσει σε όσα τον κατατρύχουν, τον προβληματίζουν ή ακόμα και τον τρομάζουν; Γενικά συμφωνώ με την προσέγγιση του Καμύ στον Μύθο του Σίσυφου που λέει(διασκευασμένη από εμένα) ότι: το να κάνεις το βήμα (είτε μπρος είτε πίσω, είτε δηλαδή να απαντήσεις λογικά είτε θρησκευτικά) για να ξεφύγεις από τον ίλιγγο που προκαλεί η ακροβασία μπροστά στον γκρεμό της συμπαντικής μοναξιάς και της άσκοπης (χωρίς
αντικειμενικό σκοπό) ύπαρξης είναι το βήμα να αποποιηθείς τις συνέπειες της ύπαρξης (ή της συνύπαρξης). Είναι το βήμα της ανελευθερίας. Γιατί σίγουρα η ελευθερία είναι (πέρα από το να υπάρχει η δυνατότητα το να κινείται κανείς όπου θέλει) να ατενίζεις άφοβα το χάος. Και η ελευθερία είναι σίγουρα ένα πηγαίο αίσθημα και μια πηγαία απαίτηση.
Για να δέσει το γλυκό θα ρίξω μέσα και την θνησιμότητα του ανθρώπου. Αλλά σημασία δεν έχει τόσο η θνησιμότητα όσο η θνητότητα: η συνείδηση της θνησιμότητας. Και αυτή η συνείδηση είναι πηγή για την υπαρξιακή αναζήτηση... το ότι θα πεθάνουμε μια μέρα είναι ένα συναίσθημα έντονο. Τόσο έντονο που χρειάζεται ίσως απάντηση. Αλλά η απάντηση (με όρους λογικής ή θρησκείας) είναι το βήμα προς την ανελευθερία... γιατί: η δοκιμασία της ελευθερίας είναι αναπόσπαστη από τη δοκιμασία της θνητότητας (Καστοριάδης). Οπότε πέρα από κάθε (πανικόβλητη) προσπάθεια, η υπαρξιακή αναζήτηση θα πρέπει να γίνει μέρος της ύπαρξης, θα πρέπει ο άνθρωπος να συμφιλιωθεί με το υπαρξιακό κενό. Η ατομική ύπαρξη και η αναζήτησή της πρέπει να ταχθεί στην σφαίρα της τέχνης: να βιωθεί ως μια αισθητική απόλαυση.

-----------------

Όλα αυτά τα γράφω (κι έχω ξεφύγει αρκετά) για έναν λόγο: διαβάστε εδώ.

Οι νέο-συντηρητικοί αρθρογράφοι βρίσκουν νέο-συντηρητικούς επιστήμονες και προσπαθούν να μας δώσουν απαντήσεις σε διάφορα προβλήματα...

Αρχικά το άρθρο ξεκινάει:

Ποια είναι εκείνα τα χαρακτηριστικά του εγκεφάλου που μας διαφοροποιούν από τα υπόλοιπα βιολογικά είδη, έτσι ώστε η πίστη στην ύπαρξη μιας ανώτερης μεταφυσικής δύναμης να είναι ένα αμιγώς ανθρώπινο χαρακτηριστικό;

Πρώτη νεο-συντηρητική ατάκα: το ανθρώπινο χαρακτηριστικό είναι η πίστη σε μια ανώτερη μεταφυσική δύναμη...
Δεύτερη νεο-συντηρητική ατάκα: η διαφοροποίηση του ανθρώπου από τα υπόλοιπα βιολογικά είδη είναι η πίστη σε μια ανώτερη μεταφυσική δύναμη...

Δηλαδή σώνει και καλά ο άνθρωπος να έχει πίστη σε μια ανώτερη μεταφυσική δύναμη.

Η συγκεκριμένη έρευνα έδειξε, λοιπόν, ότι ερμηνεύουμε τις προθέσεις του Θεού με τα ίδια «νοητικά εργαλεία» που ερμηνεύουμε και τις προθέσεις των άλλων ανθρώπων. Αυτό, βέβαια, δείχνει πως η πίστη δεν είναι απλώς μια πρωτόγονη συμπεριφορά.Δεν είναι απλώς μια πρωτόγονη συμπεριφορά (παραλίγο να μας πει ότι): είναι ανώτερη, αφού αναπτύχθηκε αφενός πρόσφατα, αφετέρου ταυτόχρονα με την κοινωνικότητα.

Επιστήμονας:

Στο πείραμά μας είδαμε, για παράδειγμα, ότι ορισμένοι θρησκευόμενοι απέρριπταν κάποιες ερωτήσεις ενεργοποιώντας περιοχές οι οποίες σχετίζονται με την έντονη απέχθεια που μπορεί να νιώσει κανείς ενστικτωδώς όταν βρεθεί απέναντι σε αρνητικά φυσικά ερεθίσματα όπως μια δυσάρεστη οσμή.

Αρθρογράφος:

Απέχθεια η οποία μπορεί να κρύβεται πίσω από τη μισαλλοδοξία ή το φανατισμό που εκφράζουν κάποιες θρησκευτικές ομάδες;

Στο σημείο αυτό έχω την εντύπωση είναι όλη η "μεθόδευση" του κειμένου: αφενός προσπαθεί να ταυτίσει την λειτουργία της κοινωνικότητας με την λειτουργία της θρησκευτικόητας (και κατεπέκταση της ιεραρχίας που η θρησκεία, μέσω της θρησκευτικότητας, απαιτεί) και αφετέρου να ταυτίσει την μισαλλοδοξία ή τον φανατισμό με μια σωματικά εδρασμένη αντιδραστικότητα.

Οι πολιτικές προεκτάσεις των δύο αυτών σημείων είναι: α) η αναγωγή της θρησκευτικής συμπεριφοράς σε κοινωνική, δηλαδή η εντός της θρησκευτικότητας συμπεριφορές να είναι αυτές που να διαποτίζουν τις κοινωνικές: άρα ο "λαός" ως ποίμνιο... και β) η κατανάγκη σωματική εξολόθρευση των μισαλλόδοξων και των δογματικών, δεδομένου ότι η συμπεριφορά τους είναι εδρασμένη σωματικά και εκφράζεται ενστικτωδώς...

Ου καπνίσεις

Απαγόρευση του καπνίσματος.

Σε άλλες χώρες έχει μερικά χρόνια που έχει εφαρμοστεί. Στην Ελλάδα υποτίθεται θα γίνει σε λίγο καιρό. Από μια πρώτη ματιά, όλοι οι μη-καπνιστές (αλλά και ορισμένοι καπνιστές) δεν έχουν κανένα λόγο να αντιτίθενται σε αυτό το νομοθετικό μέτρο. Τουναντίον. "Επιτέλους", θα πουν... "καιρός να βάλει κάποιος χέρι σε όλους αυτούς τους καπνιστές που επιβάλλονται, μέσω του καπνού, στα σώματα των άλλων, των διπλανών τους, κάνοντάς τους παθητικούς καπνιστές" κλπ.
Αλλά η καρδιά του ζητήματος δεν είναι στο να επιβληθεί τελικά ο μη-καπνιστής πάνω στον καπνιστή, αλλά είναι (ακόμα μια φορά) στον διαμεσολαβητικό ρόλο που παίρνουν οι κρατικοί νόμοι και στην ολοκληρωτική επιβολή των νόμων σε επίπεδο καθημερινότητας και συμπεριφοράς: μετά του ου φονεύσεις, ου κλέψεις έρχεται το ου καπνίσεις... και δεν είναι ου καπνίσεις αόριστα, είναι ου καπνίσεις σε δημόσιους χώρους.
Η απαγόρευση αυτή αφενός έχει την τάση να τονίζει την ελευθερία στον ατομικό χώρο με το να θέτει τα ανυπέρβλητα και προαποφασισμένα όρια της κοινωνικής συνύπαρξης και αφετέρου έχει την τάση να διασπάει τους χώρους με το να τους ενοποιεί υπό την σκιά της καθολικότητας των νόμων. Διασπάει τους χώρους αποτρέποντας τους ανθρώπους να αποφασίζουν αν το κατά πόσο θα επιτραπεί το κάπνισμα ή όχι (ή οτιδήποτε άλλο). Τους διασπάει γιατί η συμπεριφορά είναι προδιαγραμμένη: απαγορεύεται το κάπνισμα.
Προσωπικά προσπαθώ να βρίσκομαι στον αντίποδα των απαγορεύσεων και ειδικά των κρατικών νομοθετημένων απαγορεύσεων. Κάθε χώρος (ακόμα και τα καφενεία) θα πρέπει να είναι σε θέση να αποφασίζουν ή να θέτουν τους κανόνες τους ανάλογα με τα άτομα που υπάρχουν την δεδομένη στιγμή. Να προσαρμόζονται ανά πάσα στιγμή στις ορέξεις των ανθρώπων που γεμίζουν τον χώρο και όχι να προεξοφλούνται οι συμπεριφορές.

Δεν είναι αργία...

Τελικά κάθε επιλογή εικόνας/συμβόλου από τα μμε έχει πολιτικά (ή καταναλωτικά) κριτήρια. Πως (ξανά-)οδηγήθηκα σε αυτό το συμπέρασμα; Δείτε την φωτογραφία που συνοδεύει το άρθρο της Καθημερινής για την πρωτομαγιά. Ποιό είναι το πολιτικό κριτήριο και ο πολιτικός στόχος στην συγκεκριμένη εικόνα-άρθρο; Να απο-πολιτικοποιήσει την ημέρα της πρωτομαγιάς. Και πως νομίζει ότι θα τα καταφέρει; Με τον να βάζει παιδιά να ακουμπάνε λουλούδια σε κάποιο μνημείο (αλλά ποιο μπορεί να είναι αυτό το μνημείο;) σε ύφος τελετουργικό-εορταστικό.

Αλλά...

... η πρωτομαγιά δεν είναι γιορτή. Όσοι/ες από εσάς έχετε μια κάποια ιστορική "μνήμη", θα το ξέρετε: η πρωτομαγιά είναι η παγκόσμια ημέρα συντονισμένης απεργίας.

... και το σίγουρο είναι ότι φέτος η πρωτομαγιά έχει άλλο χαρακτήρα: είναι πολύ πιο ριζοσπαστικοποιημένη από κάθε άλλη πρωτομαγιά των τελευταίων ετών. Όσο και να προσπαθούν οι κύριοι της Καθημερινής, (και όλα τα φερέφωνα) την ριζοσπαστικοποίση, την συσπείρωση και την ταξικοποίηση του κοινωνικού ανταγωνισμού δεν μπορούν να την κρύψουν...
... και φυσικά δεν μπορούν να την "δουν" και όσοι/ες "ενημερώνονται" από τα μμε.