Τα αντισώματα έρχονται...

Τα αντισώματα που λέγαμε, φορτώθηκαν στα φορτηγά...


(Η επιλογή μιας τέτοιας φωτογραφίας από την Καθημερινή, για ένα υγειονομικό ζήτημα δεν είναι περίεργη; Ή μήπως όχι;).

Παν-δημία ή Παν-δημαγωγία;

Θυμάστε τις προηγούμενες επιδημίες; AIDS, SARS, γρίπη των πτηνών...;
Να τις θυμηθείτε γιατί εδώ και λίγο καιρό αρχίζει και στήνετε πάλι σκηνικό επιδημίας και μάλιστα αναβαθμισμένης επιδημίας: πανδημίας.
Ας αρχίσουμε τον προβληματισμό με κάποιον ορισμό: Επιδημία (από το επί+δήμος, δηλαδή πάνω στον πληθυσμό) είναι η περίπτωση εξάπλωσης μιας ορισμένης ασθένειας σε μια ορισμένη περίοδο επί ενός ορισμένου πληθυσμού, εξάπλωση η οποία υπερβαίνει τα "αναμενόμενα" ή "προβλεπόμενα" όρια. Με άλλα λόγια, επιδημία είναι όταν μια ασθένεια προσβάλει ένα μέρος του πληθυσμού (πόσο μεγάλο είναι αυτό το μέρος είναι ακαθόριστο) με τρόπο που καθίσταται ανεξέλεγκτη. Πανδημία είναι μια επιδημία σε παγκόσμιο επίπεδο.
Στο wikipedia υπάρχει μια μεγάλη λίστα από επιδημίες μέσα στην διάρκεια των αιώνων (... τα τσακάλια της προπαγάνδας πρόλαβαν να συμπληρώσουν ήδη την γρίπη των χοίρων ως επιδημία στο Μεξικό).

Τα αίτια των διαφόρων επιδημιών μέσα στον χρόνο καθορίζονται από τις κοινωνικο-κοσμοαντιλήψεις. Η πιο συνηθισμένη αιτία "παλιά" ήταν η "οργή του θεού". Μια θεόσταλτη τιμωρία που είχε ως σκοπό (προφανώς) να δοκιμάσει τους πιστούς. Αργότερα, κατά τον 17ο αιώνα, ενώ είναι ακόμα ανεξήγητα τα αίτια, γίνεται μια διαφοροποίηση στην προέλευση: εκεί που την έστελνε ο θεός, τώρα η επιδημία έρχεται από άλλες χώρες (και τι περίεργο, οι χώρες αυτές είναι πάντα οι γείτονες χώρες, οι εχθρικές χώρες.
"... Οι ονομασίες της (σύφιλης) ποικίλουν ανάλογα με το σε ποια χώρα εμφανίζεται. Για την Αγγλία ταυτίζεται με τον άσπονδο εχθρό και ονομάζεται Γαλλική Ευλογιά. Για τους Παριζιάνους ενσαρκώνει την απειλή από τον βοριά και βαφτίζεται Μorbus germanicus... για τους Γιαπωνέζους... χαρακτηρίζεται ως κινέζικη αρρώστια..." (1).
Ερχόμενοι στην δεκαετία του '80 και αφού η επιστήμη ήταν σε θέση να ταυτοποιεί τα παθογόνα, οι αιτίες προσδόθηκαν αλλού. Για το AIDS, αιτία της διάδοσης (άρα και της ίδιας της επιδημίας, παρόλο που το παθογόνο ήταν ένας ιός) ήταν η σεξουαλική πράξη. Όντως το AIDS μεταδίδεται και με την σεξουαλική πράξη. Αλλά τότε (και τώρα) η σεξουαλική πράξη που συνδέθηκε με την αρρώστια ήταν η ομόφυλη. Σε λιγότερο βαθμό αφορούσε την ετερόφυλη. Αλλά σε όλες τις περιπτώσεις το κακό προερχόταν από την απελευθερωμένη σεξουαλική πράξη. Ανεξάρτητα από την αιτία μετάδοσης ή του ίδιου του παθογόνου και ανεξάρτητα πόσος κόσμος πέθανε από αυτή την ιστορία, για ορισμένους συντηρητικούς ήταν μια χρυσή ευκαιρία να γίνει ολομέτωπη επίθεση στην σχετικά πρόσφατη απελευθερωμένη σεξουαλικότητα.
Μέχρι και το AIDS όμως η όλη κουβέντα περιστρεφόταν γύρω από ένα υπαρκτό πρόβλημα. Τα δεδομένα ήταν αναμφισβήτητα. Χιλιάδες άτομα προσβάλλονταν από τον ιό και μεγάλο κλάσμα αυτών πέθαινε γρήγορα ή αργά.


Όσον αφορά στην υπόθεση του SARS και της γρίπης των πτηνών το βέβαιο είναι ότι αποτέλεσαν τις πρώτες ασκήσεις "προληπτικής επιδημιολόγησης". Κύριο χαρακτηριστικό τους ήταν η δυσανάλογη (με το πρόβλημα) κινητοποίηση τους κράτους και των μηχανισμών του. Όλη αυτή η κινητοποίηση αποτελούνταν από μέτρα για την αντιμετώπιση ενός "πριν τη εμφανίσει του" προβλήματος . Το ζητούμενο όμως σε όλα αυτά είναι ποιός μπορεί να ξέρει τί και ποιό από όλα αυτά που μας τριγυρίζουν είναι σε θέση να γίνει πρόβλημα. Με την λογική της πρόληψης όλα τα έμβια όντα (συμπεριλαμβανομένων και των ιών) στοχοποιούνται ως εν δυνάμει εχθροί. Μια μετάλλαξη ή μια δημιουργία "νέου" στελέχους ή και όλοι αυτοί οι βιολογικοί μηχανισμοί παραγωγής "νέων" μορφών ζωής (με απρόβλεπτες συνέπειες) δεν είναι παρά τυχαία (ή κατά μεγάλο μέρος) γεγονότα. Και λέω τυχαία γιατί δεν είναι ελέγξιμα. Από το 2002/03 μπήκαμε σε μια νέα φάση της δημιουργίας/διαχείρισης του φόβου/πανικού. Τα νέα δεδομένα ήταν: από την μία να τεθούν όλα αυτά σε παγκόσμιο επίπεδο και από την άλλη η πρόληψη (μήπως θυμίζει κάποιο πολιτικο-στρατιωτικό δόγμα; Ρωτάω απλώς).
Το ζητούμενο όλων αυτών ήταν η ισχυροποίηση του κράτους. Ενός κράτους που είναι σε θέση πλέον να μυρίζεται την μελλοντική εμφάνιση μιας απειλής. Ενός κράτους κατόχου της προϊδέασης του μέλλοντος. Ενός μέλλοντος όχι κοινωνικής υφής (αυτού είναι κάτοχος ήδη), αλλά ενός μέλλοντος βιολογικής υφής, δηλαδή φυσικής με την ένοια της φύσης. Και όποιος έχει την ικανότητα να διαχειρίζεται μελλοντικές βιο-απειλές, προφανώς είναι σε θέση να διαχειρίζεται και κοινωνικές απειλητικές τάσεις ή με άλλα λόγια: να καταπολεμάει το φίδι όσο είναι μικρό.

Πριν προχωρήσω θα ήθελα να κάνω και έναν συμβολικό συσχετισμό (δανειζόμενη την ιδέα από το κείμενο της σημείωσης 1). Όλοι οι παθογόνοι μικροοργανισμοί τίθενται ως εισβολείς, ως εχθροί και η γενικότερη διαδικασία ως πόλεμος μεταξύ του σώματος και του παθογόνου. Είναι όροι καθαρά πολεμικοί. Στην φιλολογία της επιδημιολογίας σε αυτό που μας αφορά, ο οργανισμός δεν είναι πλέον το σώμα του κάθε ανθρώπου αλλά είναι το σώμα της ίδιας της ανθρωπότητας. Η ανθρωπότητα τίθεται σαν ένας ενιαίος οργανισμός, σαν ένα ενιαίο σώμα. Όπως ξέρουμε τα σώματά μας έχουν έναν πολύπλοκο καταμερισμό βιολογικών "εργασιών". Τα αντισώματα για παράδειγμα, είναι πρωτεΐνες που καταπολεμούν το παθογόνο. Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι αυτό που δίνει τις εντολές κλπ κλπ... Αν γυρίσουμε στην ανθρωπότητά μας θα δούμε ότι τέτοιου είδους καταμερισμού εργασίας επιθυμεί διακαώς ο κρατικός μηχανισμός. Να είναι δηλαδή το κράτος-επιστήμονας το ανοσοποιητικό σύστημα της ανθρωπότητας και ο επιστημονικός-στρατός (αν παρατηρείστε ο στρατός διαδραματίζει ένα μεγάλο ρόλο σε όλη την διαχείριση μοιράζοντας για παράδειγμα μάσκες, κάνοντας τα εμβόλια κλπ) να είναι τα αντισώματα.

Η γρίπη των πτηνών είχε παρουσιαστεί ως εν δυνάμει πανδημία. Ο φόβος προερχόταν από το ενδεχόμενο της μετάλλαξης του ιού και στην δημιουργία στελεχών ή μορφών που να έχουν την δυνατότητα μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο. Η πρώτη άσκηση είχε το εξής ζητούμενο: την δημιουργία αίσθησης ότι η απειλή έρχεται από τον ουρανό και κατ' επέκταση από παντού. Τα πουλιά δεν έχουν σύνορα, πετάν παντού και μεταφέρουν οτιδήποτε οπουδήποτε... η μεταφυσική του φόβου είναι απαράλλαχτη με αυτή που υπήρχε εκατοντάδες χρόνια πριν. Κάτι αόρατο, μη - αντιληπτό (κάτι σαν κακό πνεύμα;) μπορεί να έρθει από τον ουρανό (από τον θεό ίσως;).
Η πουστιά της συγκεκριμένης εποχής είναι ότι ενώ προκαλείτε ένας πανικός για μια ανύπαρκτη (μέχρι στιγμής) απειλή η αίσθηση που μένει είναι η αποτελεσματική καταπολέμησή της. Ακούει κανείς για πανδημία και στο καπάκι του λένε ότι οι νεκροί ήταν 775 (για το SARS), αριθμός πολύ μικρός για οτιδήποτε σε παγκόσμιο επίπεδο. Άρα σε κάποιον που δεν θα το πολυψάξει, του εντυπώνεται η "αποτελεσματικότητα" του κράτους και όχι η απάτη του. Με άλλα λόγια δημιουργείτε μια ζήτηση κρατικής προστασίας με την πρόκληση του φόβου και εν συνεχεία επέρχεται η ανακούφιση της κρατικής αποτελεσματικότητας. Θυμίζει τον γονιό που τρομάζει το παιδί του για να τρέξει στην αγκαλιά του. Πατερναλιστικές ορέξεις δηλαδή.

Για τη γρίπη των χοίρων δεν υπάρχουν φυσικά πολλά δεδομένα ακόμα. Ο ιός αυτός μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο και έχει παρελθόν. Τα μμε μας λένε ότι ο ιός εξαπλώνεται χωρίς να μπορεί να αναχαιτιστεί...
Έχει βγει ήδη κάποιος από το υπουργείο υγείας της Αμερικής κι έχει συστήσει να μην πηγαίνει ο κόσμος σε περιοχές όπου συγκεντρώνονται πολλά άτομα, όπως σινεμά, αθλητικοί αγώνες, εκκλησία... υποθέτω όμως ότι στις δουλειές του δεν θα υπάρχει πρόβλημα να πηγαίνει...

Όλες οι προηγούμενες προκλήσεις πανικού μέσω επιδημίας ήταν ασκήσεις, αναρωτιέμαι, εν μέσω μιας παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, τι χαρακτήρα θα προσλάβουν οι συγκεκριμένες προκλήσεις πανικού;

(1) Βαλκάνιοι Προλετάριοι: "Ο φόβος των επιδημιών φυλάει τις διαταγές", 2007.

Η Κούνεβα απέκτησε θεατρική αντανάκλαση...

Θυμάστε την Κούνεβα; Την μετανάστρια συνδικαλίστρια που τα αφεντικά του τομέα καθαριότητας ήθελαν να καθαρίσουν (η κυριολεξία της μεταφοράς του καθαρισμού έγκειται στο γεγονός ότι ο σκοπός της πράξης ήταν ένας: η φυσική εξαφάνιση και η φυσική εξόντωση του ατόμου); Αν ναι, κι αν σας είχε συγκινήσει η ιστορία της, τώρα υπάρχει η δυνατότητα να συγκινηθείτε λίγο παραπάνω. Η ιστορία της (περίπου αυτή) θα ανέβει στο σανίδι. Έχει γίνει ήδη θεατρική παράσταση... εδώ η διαφήμιση.

Αρχικά θα ήθελα να προλάβω αντιδράσεις του στυλ "μα, καλά, η παράσταση δεν έχει ανέβει ακόμα και εσύ την θάβεις"; ή "πω πω αντίδραση βρε αδερφάκι μου, ο Φάις για καλό το κάνει, για να αναδείξει το πρόβλημα της Κούνεβα" κλπ.
Εξηγούμε: δεν θα μιλήσω καθόλου για το περιεχόμενο της παράστασης γιατί δεν το ξέρω (και από πού να το ξέρω;). Η προσέγγιση στο θέμα θα είναι καθαρά από προσπάθεια κατανόησης των προθέσεων και των τελικών ενδεχόμενων αποτελεσμάτων. Δεν κρίνω την "πραγματική" πρόθεση του συγγραφέα, αλλά την από εμένα εκλαμβανόμενη πρόθεση μιας τέτοιας κίνησης.

Ο άξονας στον οποίο θα κινηθώ είναι η θεαματικοποίηση, άρα και κατεπέκταση η απο-πραγματικοτητοποίηση της δολοφονικής επίθεσης.

(ο τονισμός δικός μου):

Η επιλογή του τίτλου μπορεί να ξενίζει, όμως δεν είναι καθόλου συμπτωματική: «Το κίτρινο φως πέφτει κατά τόπους στη σκηνή για να κλονίσει τον μονόλογο της ηθοποιού». Γιατί ειδικά κίτρινο; Προοικονομεί το κίτρινο καυστικό υγρό, με το οποίο επιτέθηκαν στο εξιλαστήριο θύμα-Κούνεβα, αφήνει να εννοηθεί ο Φάις.

Η Κούνεβα δεν αποτέλεσε εξιλαστήριο θύμα. Δεν αποτελεί καν θύμα, με την θυματοποιητική έννοια της λέξης. Ήταν στόχος ταξικός. Η Κούνεβα ήταν (και θα παραμείνει) πονοκέφαλος για τα αφεντικά και δεν ήταν εξιλαστήριο θύμα γιατί καθένας/μια που προκαλεί πονοκέφαλο αντιμετωπίζεται με τον ίδιο τρόπο. Η επίθεση δεν ήταν κίνηση προς παραδειγματισμό και προς εκφοβισμό. Ήταν η έκφραση της ίδιας της καταστολής.

Μας λέει το κείμενο :

"Η Ρούσεβα είναι η ονειρική "αντανάκλαση" της Κούνεβα"... Ο Φάις αποφεύγει να μείνει κατά γράμμα πιστός στα αληθινά γεγονότα...Το "οξύ της Αγάπης", με άλλα λόγια, που θα διαβρώσει τα κατακάθια της μνήμης και της καθημερινότητας»...«Ανέκαθεν η τέχνη φιλοδοξούσε να επινοήσει την πραγματικότητα, εξού και τις ιστορίες μας δεν τις επιλέγουμε, μάς επιλέγουν»...

Είναι δικαίωμα της τέχνης (του καλλιτέχνη) να μιλάει όπως θέλει και για ό,τι θέλει. Δεν έχω αντίρρηση. Το συγκεκριμένο γεγονός όμως ήταν πολιτικό. Και έτσι θα δω κάθε απόπειρα art-οποίησής του (κατά το άρτος και θεάματα...).
Θα αποφύγω να μπω στην μεγάλη κουβέντα για τα εργασιακά. Θα σταθώ μόνο σε εκείνο το σημείο που η επίθεση στην Κούνεβα φανέρωσε ένα μεγάλο θέμα: την επέκταση της επισφάλειας της εργασίας. Και όταν λέμε επέκταση μιλάμε για την συντονισμένη επίθεση των αφεντικών στα κεκτημένα των εργατών.
Η υπόθεση της Κούνεβα δημιούργησε τόσο μεγάλο ντόρο γιατί αποτελεί (μαζί με τα περισσότερα ανάλογα φαινόμενα) την σύμπραξη ενός μαζικού φαινομένου (στην συγκεκριμένη υπόθεση της υποτίμησης της εργασίας με όρους επιθετικούς) με την εξατομικευμένη εμφάνισή της. Υποθέτω ότι οι περισσότεροι προλετάριοι είδαν στο πρόσωπο της Κούνεβα το ίδιο τους το πρόσωπο. Είδαν την ξαφνική (αλλά και σταδιακή) υποτίμηση των ζωών τους. Είδαν τις αυταπάτες μιας "ευδαιμονικής" ατομικιστικής ζωής να εξατμίζονται και στις θέσεις τους να παραμένει μια ατροφική φιγούρα ταξικής σύνθεσης και συνείδησης.

Οπότε, η θεατρικοποίηση ενός τέτοιου γεγονότος δεν μπορεί παρά μόνο να στοχεύει να αναδείξει το ένα σκέλος της σύμπραξης: την εξατομικευμένη εμφάνισή της. Για αυτό το λόγο το θεατρικό έργο είναι μονοθέσιο, "μονο-ηρωικό". Για αυτό η επιλογή της μη-πίστης στα (πραγματικά) γεγονότα.
Η θεατρικοποίηση ενός τέτοιου γεγονότος δεν μπορεί παρά μόνο να θέλει να "διαβρώσει τα κατακάθια της μνήμης και της καθημερινότητας", με άλλα λόγια να το απομονώσει, να το κάνει μεμονωμένο περιστατικό, να το κάνει μη-πραγματικό. Να το κάνει θέαμα. Να το αποσυνδέσει από τις καταβολές του: από τον ταξικό, δηλαδή, πόλεμο.
...........
Ένα σχετικά καλό κείμενο πάνω στην υπόθεση της επισφαλούς εργασίας που ανέδειξε η υπόθεση της Κούνεβα είναι εδώ.

Ανθρώπινοι Κλώνοι...

Ο ελληνισμός διαπρέπει!!! "Κύπριος αδερφός" προχώρησε σε εμφύτευση 11 κλωνοποιημένων ανθρώπινων εμβρύων σε μήτρα εθελοντριών γυναικών. Το άρθρο εδώ. Για τον επιστήμονα εδώ.

Θα ήθελα να σταθώ σε δύο σημεία.
Ένα: το πείραμα έγινε μυστικά. Δύο: κανένα έμβρυο δεν επιβίωσε.

Ένα. Το πείραμα έγινε μυστικά με την έννοια ότι έγινε σε κάποια χώρα όπου δεν απαγορεύεται ένας τέτοιος πειραματισμός. Ξέρουμε ότι στις "αναπτυγμένες" δυτικές κοινωνίες ο πειραματισμός με οιονδήποτε τρόπο πάνω σε ανθρώπινο εμβρυακό υλικό απαγορεύεται δια νόμου. Ανεξάρτητα αν οι δυτικές κοινωνίες αποτελούν ένα μεγάλο πείραμα in vivo, αυτές καθεαυτές (δες χημικά τροφίμων, ακτινοβολία τηλεπικοινωνιών κλπ). Ξέρουμε επίσης ότι έχουν ιδρυθεί ένα σωρό συμβούλια και πανεπιστημιακές έδρες που έχουν πάρει τον ρόλο του Βιοηθικού υπερασπιστή. Αυτά/ες εξετάζουν, από επιστημονικό-κοινωνική έως θεολογική άποψη, το κατά πόσο είναι σωστό να βιοτεχνολογεί κανείς πάνω στους ανθρώπους. Μέχρι τώρα έχει ανοιχτεί αρκετά μεγάλη κουβέντα. Για κάποιους όμως αυτή η κουβέντα είναι κούφια γιατί ξέρουν εκ των προτέρων την απάντηση πάνω στα ηθικά ερωτήματα: η επιστήμη δικαιούται να πειραματίζεται με όλου και με όλα, ακόμα και με τον ίδιο τον θεό (αν θυμάστε το όνομα της CERN "το πείραμα του Θεού"). Να όμως που αυτοί όλοι οι βιοηθικο-συζητητές είναι εμπόδιο για όσους θέλουν να παίξουν με τα ανθρώπινα εμβρυακά κύτταρα. Και για να αποφύγει ο τρελο-επιστήμονας όλους αυτούς τους πουριτανούς βιοηθικολόγους μαζεύει τα μπογαλάκια του (το εργαστήριό του δηλαδή) και μετακομίζει σε χώρες όπου εκεί οι άνθρωποι απασχολούνται με "υποδεέστερα" θέματα (πχ με την επιβίωση) και δεν νομοθετούν για πράγματα που τους είναι χρονικά πολύ μακρινά στο μέλλον (πρώτα θα κάνουν κανένα αποχετευτικό έργο και μετά κάποιο βιοτεχνολογικό εργαστήρι- χωρίς να ξεχνάμε βέβαια και ότι και η πιο φτωχή χώρα έχει τους πλούσιους οι οποίοι μπορεί να αναζητάνε επιστημονικά hi-end-λίκια, αυτοί όμως θα έσβηναν την δίψα τους για βιοτεχνολογία επισκεπτόμενοι κάποιο εργαστήρι στο Λονδίνο...).
Αλλά ευτυχώς για μερικούς υπάρχουν γωνιές του κόσμου που μπορούν να πραχτούν τέτοια (και άλλα πολλά) πράματα.
Αλλά γιατί να κάνει κάποιος τόσον κόπο για μετακομίσεις;
Υποθέτω ότι ο συγκεκριμένος επιστήμονας ωθείτε από δύο δυνάμεις. Η μία είναι να προλάβει να γίνει πρωτοπόρος σε μια, κατά τα φαινόμενα, (τα ήδη ιδεολογικά φαινόμενα) μεγάλη αγορά. Στον καπιταλισμό άλλωστε αυτοί που μπαίνουν από τους πρώτους σε μια νέα αγορά, κάποια στιγμή γίνονται μεγιστάνες. Φανταστείτε πόσοι πλουσιο-εγωιστές θα θέλουν έναν κλώνο τους, πόσοι περίεργοι θα θέλουν ένα παιδί σαν τον Μπραντ Πιτ (τυχαίο το όνομα) ή πόσοι θα θέλουν παιδιά απαλλαγμένα από ασθένειες, κουσούρια και στοιχεία που να καταδεικνύουν μια κάποια κατωτερότητα... μάλλον θα είναι πολλοί.. άρα και η αγορά θα είναι τεράστια . Να μην μιλήσουμε για τις παραγγελίες του κράτους: κόψε για φέτος 20.000 ρομποκόπ, ή κόψε 10.000 γραμματείς και άλλα τέτοια ευφάνταστα πράματα.
Η δεύτερη δύναμη που τον ωθεί φαντάζομαι είναι η ματαιοδοξία. Η ματαιοδοξία να μείνει στην ιστορία: ο πρώτος άνθρωπος που κλωνοποίησε ανθρώπους. Σε 50 χρόνια από τώρα θα τον διδάσκουν στα πανεπιστημιακά αμφιθέατρα.
Βέβαια, εικάζω ότι η πρώτη δύναμη είναι ισχυρότερη από την δεύτερη.

Δύο. Κανένα έμβρυο δεν επιβίωσε.
Αυτό αρχικά μας δείχνει ότι η επιστήμη και η τεχνοεπιστήμη βαδίζουν τελείως στα τυφλά. Ρίχνουν πέτρες στο σκοτάδι και όποιον πετύχουν. Η μεθοδολογία τους: Δοκιμάζοντας πας στην γνώση (αντίστοιχο με το ρωτώντας πας στην πόλη).
Αλλά αυτό που με ανησυχεί σε αυτό το σημείο είναι ότι οι άνθρωποι (οι κλωνο-άνθρωποι) που θα κληθούν να υποφέρουν μέχρι η τεχνοεπιστήμη να φτάσει σε ικανοποιητικό επίπεδο, θα είναι πολλοί. Σήμερα δεν επιβίωσαν τα έμβρυα. Αύριο θα λένε πως ενώ η κυοφορία ήταν επιτυχημένη δεν μπόρεσαν να επιβιώσουν τα γεννημένα βρέφη. Αργότερα που θα έχει συσσωρευτεί αρκετή γνώση η αποτυχία μπορεί να έρχεται στην εφηβεία. Φανταστείτε να έχετε γεννηθεί το 2100 να είστε έφηβος και να σας λένε: δυστυχώς θα πεθάνεις γιατί η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε πάνω σου είχε ένα λανθασμένο βήμα... γιατί τελικά αποδείχτηκε ότι τα μεριστωματικά κύτταρα που παίρνονται από το δέρμα δεν είναι καλά και τελικά από τα κωλομέρια είναι τα κατάλληλα. Αν αναλογιστούμε την βιασύνη της επιστήμης να έχει αποτελέσματα που να έχουν εμπορική αξία, ο κίνδυνος να δούμε μαζικές αποσύρσεις αποτυχημένων κλωνο-ανθρώπων, θα είναι μεγάλος.


Το δεδομένο πάντως είναι ένα: ο επόμενος (αν υπάρξει) κρατικός-κοινωνικός ολοκληρωτισμός θα περάσει αναγκαστικά από την βιοτεχνολογία. Οι άνθρωποι του συστήματος δεν θα πρέπει απλώς να σκέφτομαι κάπως, θα πρέπει να είναι και κάπως. Ο καταμερισμός της εργασίας θα γίνει μέσω του καταμερισμού των επιλεγμένων δυνατοτήτων του καθένα.


Άλλωστε η βιοτεχνολογία είναι ένας επιπλέον υλικός έλεγχος της ίδιας της ζωής. Και όποιος ελέγχει την ζωή κυριαρχεί σχεδόν απόλυτα πάνω στα όντα.

Πεθαίνοντας στην αθφονία, Εξάντας.

Οι "Ταραχές του Δεκεμβρίου 2008 στην Ελλάδα" και άλλες Ιστορίες

Ιδού ο τρόπος που μια εξέγερση μετονομάζεται σε ταραχές.

Ιδού πως μια κοινωνική εξέγερση μετατρέπεται σε χρονολόγιο δηλώσεων των κρατούντων.

Ιδού πως μια κοινωνική έκρηξη παρουσιάζεται ως καταστροφές.

Ιδού πως με τον μανδύα της αντικειμενικότητας παραποιούνται τα ιστορικά γεγονότα.

Ιδού με ποιον τρόπο οι καθεστωτικοί θέλουν να πούνε την τελευταία λέξη.

Ιδού...

Καταραμένη φτώχεια

Διαβάστε αυτό το άρθρο: (εδώ) ή (εδώ).

Τα ενδιαφέροντα σημεία που διέκρινα είναι (οι τονισμοί δικοί μου):

Η φτώχεια φέρνει άγχος, αυτό επηρεάζει ιδιαίτερα δύο περιοχές του εγκεφάλου και μειώνει έτσι την ικανότητα της μνήμης των παιδιών, πράγμα που δυσκολεύει τη μάθησή τους, με συνέπεια, όταν μεγαλώσουν, να υστερούν από πλευράς γνώσεων και η φτώχειά τους να αναπαράγεται. Αυτός, με δύο λόγια, είναι ο φαύλος κύκλος, που συμβάλλει, μαζί με άλλους παράγοντες ασφαλώς, στο να διαιωνίζεται η κοινωνική ανισότητα, σύμφωνα με νέα έρευνα νευροεπιστημόνων.

Η επιστήμη αποφάνθηκε: η κοινωνική ανισότητα διαιωνίζει την κοινωνική ανισότητα. Και ο παράγοντας της κοινωνικής ανισότητας είναι η γνώση. Δηλαδή μας λέει ότι η αγορά εργασίας, εκεί όπου εξαγοράζει κανείς την μη-φτώχεια του, έχει ως κριτήριο την γνώση. Αλλά ποια γνώση μπορεί να χρειάζεται κάποιος για να κουβαλά, για παράδειγμα, χαρτόνια; ή για να κάνει διανομές με το παπάκι; Ααα, μάλλον εκεί θέλει να μας πάει το άρθρο: στην παλιά καλή διασπαστική λογική της διαστρωμάτωσης της εργασίας. Άλλο πνευματικός εργάτης και άλλο χειρώνακτας. Άλλο το στέλεχος με την γραβάτα που μπορεί να πάρει και καλό μηνιάτικο, άρα να βγει από την φτώχεια και άλλο η σκληρή και κακοπληρωμένη δουλειά του αδικημένου (λόγω κοινωνικής ανισότητας) φτωχού μεροκαματιάρη.

Όσα παιδιά έχουν περάσει όλη τη ζωή τους στη φτώχεια, μπορούν κατά μέσο όρο να κρατήσουν 8,5 αντικείμενα στη μνήμη τους οποιαδήποτε στιγμή, έναντι 9,4 αντικειμένων ενός παιδιού μεσαίας τάξης, ενώ όσα παιδιά είχαν μικτές οικονομικές και κοινωνικές εμπειρίες, βρίσκονται κάπου στη μέση.

Να πω την αλήθεια δεν μπορώ να καταλάβω την ποσοτικοποιημένη αυτή διαφορά: 8,5 έναντι 9,4. Δεν μπορώ να αντιληφθώ κάποιο μέγεθος που να μου δίνει την εικόνα του βαθμού υστέρησης των φτωχών από τους άλλους. Ίσως βέβαια υπό την λογική του ακραίου ανταγωνισμού ακόμα και τα γραμμάρια διαφοράς να είναι σημαντικά για την απόρριψη και τον αποκλεισμό κάποιων ανθρώπων.

Οι επιπτώσεις αυτές στον εγκέφαλο σημαίνουν ότι τα φτωχά παιδιά μαθαίνουν δυσκολότερα, συνεπώς δεν είναι παράξενο που συχνά τα πάνε χειρότερα στο σχολείο και, όχι σπάνια, αδυνατούν, όταν μεγαλώσουν, να σπάσουν πια τις αλυσίδες της φτώχειας.

Ακόμα ένα επιστημονικό μάθημα: οι αλυσίδες της φτώχειας σπάνε μόνο με την κατοχή γνώσεων που θα πουλιούνται στην αγορά. Άλλος τρόπος δεν υπάρχει. Η κοινωνική ανισότητα είναι δεδομένη. Έρχεται από μακριά, είναι φυσικός νόμος ή αξίωμα και άρα δεν την αγγίζουμε, δεν μας αφορά αυτή καθεαυτή.

Με επιστημονική πλέον βούλα η φτώχεια είναι βούρκος. Και ξέρετε τι γίνετε αν κάποιος βρίσκεται μέσα στον βούρκο: δεν μπορεί να βγει από αυτόν.
Επίσης με επιστημονική βούλα πλέον η κοινωνική ανισότητα είναι φυσικό επακόλουθο της ίδιας της κοινωνικής ανισότητας!!! Μας φωτίσατε...

Σφαίρες που σπάνε

Για το περιστατικό με τον Πατμανίδη στον ΟΑΕΔ έχουν γραφτεί και έχουν ειπωθεί πολλά. Από κλασικές και αναμενόμενες ερμηνείες ψυχοκοινωνικών προσεγγίσεων μέχρι υστερικές προειδοποιήσεις για επερχόμενη κοινωνική καταστροφή. Όλα αυτά δεν κάνουν όμως τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από το να αναπαράγουν έναν λόγο δημιουργίας κλίματος , ιδεολογικής σύγχυσης και εννοιολογικού αχταρμά. Μια ενδιαφέρουσα "ανάλυση" που διάβασα είναι της/του βα.αλ. (εδώ) . Διαβάστε την.
Από την μεριά μου θα ήθελα να μείνω σε αυτό το σημείο: στον υποβόσκοντα ολοκληρωτικό χαρακτήρα αυτών των μορφών της δημόσιας/ιδιωτικής αντίδρασης. Όταν λέω ολοκληρωτικό χαρακτήρα, εννοώ την αλληλεπίδραση της ατομικής με την δημόσια ζωή με μορφές που τίθενται ως διακριτές και αποστασιοποιημένες μεταξύ τους. Η μια είναι σε απόσταση από την άλλη και σε καμιά περίπτωση δεν αλληλοεπηρεάζονται, αλλά μόνο αλληλεπιδρούν. Είναι δηλαδή δύο σφαίρες που όταν αλληλεπιδρούν, συγκρούονται και όταν συγκρούονται σπάνε (σαν γυάλινες σφαίρες, άλλωστε ο υλικός χαρακτηρισμός των κοινωνικών σχέσεων, ως εύθραυστες, στην γυάλινη υλικότητά τους παραπέμπει).
Άρα έχουμε να κάνουμε με αυτές τις δύο γυάλινες σφαίρες: δημόσια και ιδιωτική. Με όρους ολοκληρωτισμού: η κοινωνία και το εκάστοτε εγώ. Οι ολοκληρωτικές δυνάμεις που ενεργούν στην μία περίπτωση είναι όλοι εναντίων του ενός και στην άλλη ο ένας εναντίων όλων. Στην περίπτωση του Πατμανίδη παρουσιάζεται σαν να υπάρχει (και ίσως να υπάρχει σε έναν βαθμό) μια εσωτερικευμένη διεργασία καθολικού αποκλεισμού που επιβάλλεται από τους άλλους, τους άλλους που ενώνονται δημιουργώντας μια αόριστη συνάθροιση, την κοινωνία. Αυτή η διεργασία έχει δύο πλευρές με μία ουσία: αλληλοαποκλεισμός και αλληλοεπιβολή. Ο καθένας καλείται να αντιμετωπίσει το τέρας-κοινωνία και η κοινωνία καλείται να αντιμετωπίσει το κάθε τέρας-άτομο.
Οι δυνάμεις που ενεργούν είναι ξεκάθαρες: από την μία όσοι κατέχουν τους μηχανισμούς αντιπροσώπευσης και "μορφοποίησης" της κοινωνίας μπορούν να την στρέψουν ενάντια σε ό,τι θεωρηθεί τέρας εχθρικό και από την άλλη την καλλιέργεια αισθήματος απομόνωσης και αδυναμίας κοινωνικής δράσης. Το άτομο δηλαδή αντί να είναι μέρος ενός πολύμορφου όλου στο οποίο συμμετέχει γίνεται σώμα ξένο και εχθρικό σε ένα ομοιόμορφο και ισοπεδωμένο όλο.

Αυτός ο διπλός εγκλωβισμός των ατόμων κάποιους τους βολεύει. Μπορούμε να φανταστούμε ποιους;

Καταλήψεις εργοστασίων στην Αγγλία

Πριν μερικές εβδομάδες ακούγαμε στις ειδήσεις για τις διαδηλώσεις των Άγγλων εργατών που φώναζαν: Αγγλικές δουλειές για Άγγλους εργάτες. Φωνές που στρεφόντουσαν κατά των μεταναστών εργατών.
Την διάσπαση της εργατικής συνείδησης την έχουμε αναφέρει πάμπολλες φορές. Και ισχύει: τα αφεντικά θέλουν να στρέφουν τον ένα εργαζόμενο απέναντι στον άλλο. Τα ΜΜΕ, ως ιδεολογικός μπολιαστής, ακριβώς αυτό κάνουν με το να αναδείχνουν την μια μόνο από τις δύο επιλογές. Είπαμε ότι τους συμφέρει ο κοινωνικός κανιβαλισμός.
Και όλα αυτά γιατί η εργατική και πολιτική συνείδηση και κατ' επέκταση η ένωση και η πολιτική δράση των πολλών μπορεί να αποβεί ενοχλητική για τους ολίγους.
Για την αρχή ενοχλητική.
Στην συνέχεια μπορεί να αποβεί επικίνδυνη...

Παρακάτω ακολουθεί ένα βίντεο εργατών που διαμαρτύρονται στην τρώγλη του αφεντικού τους.

Περισσότερες πληροφορίες εδώ κι εδώ.

Και φυσικά ένα πιο αναλυτικό βίντεο είναι το παρακάτω.

Κάμερες και επιτήρηση

Πολλά ακούμε για τον Μεγάλο Αδερφό και το πανοπτικό σύστημα επιτήρησης τώρα τελευταία. Όπως ότι σήμερα αποφάσισε η ΚΥΣΕΑ να επαναλειτουργήσει τις κάμερες στους δρόμους της Αθήνας.
Τι μπορεί να είναι όμως όλα αυτά; Βασικά ο Μεγάλος Αδερφός είναι η λογοτεχνική μεταφορά , από τον κύριο Όργουελ, του πανοπτικού συστήματος επιτήρησης. Το πανοπτικό σύστημα είναι μία διαβολική ιδέα για την επιτήρηση. Η αρχική του ιδέα ήταν για την επιτήρηση των έγκλειστων στα κελιά των φυλακών. Πως λειτουργεί; Η φυλακή είναι κυκλική με τα κελιά να είναι παρατεταγμένα κατά την περιφέρεια. Στην μέση υπάρχει ένας κεντρικός πύργος στον οποίο μέσα βρίσκεται ο φύλακας. Ποια είναι η πρωτοτυπία αυτού του κατασκευάσματος; Ότι ο επιτηρούμενος έχει την αίσθηση ότι επιτηρείτε κατά όλη την διάρκεια της φύλαξής του. Ακριβώς επειδή ο φύλακας έχει την δυνατότητα να βλέπει κατά όλη την έννοια του κύκλου ο έγκλειστος έχει την εντύπωση ότι ανά πάσα στιγμή είναι εκτεθειμένος στα μάτια του φύλακα. Στην πραγματικότητα ισχύει ότι ο φύλακας βλέπει για πολύ συσγκεκριμένο κλάσμα του χρόνου. Αλλά μάλλον αυτό δεν έχει σημασία γιατί η λειτουργία του συστήματος έχει ήδη επιτευχθεί: να δημιουργεί την αίσθηση ότι κάποιος είναι κάπου εκεί στον πύργο και επιτηρεί.
Οι κάμερες στους δρόμους έχουν ακριβώς την ίδια συναισθηματική λειτουργία. Είναι μια κατά κάποια ένοια εσωτερικευμένη και εσωτερικοποιός διαδικασία αυτοεπιτήρησης (η δυνατότητα να καταγραφεί και να αναγνωριστεί κάποιος ως παραβάτης δεν την εξετάζω γιατί είναι αστεία υπόθεση). Αν όχι αυτοεπιτήρησης τουλάχιστον αυτοπεριορισμού ή δημιουργίας ρήγματος μεταξύ απόφασης και αναβολής της πράξης (φυσικά υπερ του δεύτερου).
Οι κάμερες επιτελούν κυρίως δύο ρόλους: την "επιτήρηση" και την αίσθηση ασφάλειας. Και κατά την γνώμη μου το σημαντικότερο του ζητήματος είναι ακριβώς εδώ. Η δημιουργία αίσθησης ασφάλειας στον πολίτη. Αυτή η ασφάλεια , καθαρά μεταφυσική (κάτι σαν ο απανταχού θεούλης) ταυτίζει τον κρατικό μηχανισμό -ο οποίος είναι υπεύθυνος για την ασφάλεια- με την απανταχού παρουσία του υπέρτατου όντος. Φοβερό!!! Έτοιμη υποτέλεια. Αιώνων υποτελειακή εμπειρία έτοιμη προς χρήση. Και να φανταστείτε δεν χρειάζεται καν να λειτουργούν οι κάμερες: έτσι και αλλιώς όλα είναι μια αίσθηση, μια ιδεολογία. Ιδεολογία που συμψηφίζει την ασφάλεια με την υποτέλεια, τα αφεντικά με τους εργαζόμενους, τους τηλεπαρουασιαστές με την κοινωνία, το εικονικό με το πραγματικό κ.ο.κ.

Αν γίνει συνείδηση ότι ο κόσμος στον οποίο ζούμε είναι ένας ιδεολογικός πύργος η ανατροπή είναι θέμα φταρνίσματος. Αλλά μάλλον ο αγώνας πρέπει να γίνει στο επίπεδο αυτό της συνείδησης. Δύσκολα και επίπονα πράματα.

---
Ο Φουκώ στο βιβλίο του "Επιτήρηση και Τιμωρία" έχει μια εκτενή αναφορά στο πανοπτικό σύστημα επιτήρησης.